środa, 27 sierpnia 2014

Łyżki i łyżeczki pamiątkowe

Jak wskazują liczne badania historyczne i archeologiczne łyżka to najstarszy rodzaj sztućca, który towarzyszył człowiekowi od czasów epoki kamienia łupanego (paleolit). Wówczas do nabierania strawy wykorzystywano muszle oraz fragmenty drewna. Noże przyszły z czasem, przekształcając się następnie w widelce.

Współczesna forma łyżki (ligula) znana jest od czasów rzymskich, poczynając od I wieku naszej ery. Wykonana była z metalu i używana do zup oraz miękkich dań. W czasach średniowiecza łyżki wykonane były z drewna (patrz zdjęcie łyżki z XVI w.) i rogów a pośród szlachetnie urodzonych dominowało srebro. Od około XIV wieku rozpoczęto wykonywać łyżki z metali nieszlachetnych takich jak żelazo, stop cyny (ang. pewter) czy mosiądz. To jednak głównie stop cyny, dzięki swej cenowej przystępności spopularyzowało łyżki wśród ludu. Przed 1700 łyżka stanowiła rzecz osobistą, którą noszono przy sobie zatknięte za pas.


Obecnie można wyróżnić kilkadziesiąt rodzajów łyżek mających różne przeznaczenie. Największą popularnością wśród kolekcjonerów cieszą się tzw. łyżeczki pamiątkowe (ang. souvenir spoon), które jak sugeruje nazwa mają na celu upamiętnić wydarzenie (np. chrzest, ślub święta czy jubileusz) lub miejsce, najczęściej kraju, regionu, miasta lub konkretnej atrakcji turystycznej czy miejsca kultu. Materiał z jakiego są wykonane łyżeczki jest zróżnicowany. Najczęściej spotkać można łyżeczki posrebrzane, wykonane ze stali nierdzewnej lub srebra.

Łyżeczki pamiątkowe (vel łyżeczki kolekcjonerskie) zdobyły dużą popularność w Ameryce i Europie w II połowie XIX wieku, kiedy to ruch turystyczny pomiędzy państwami i kontynentami systematycznie rósł. Załamanie przyszło wraz z wybuchem I Wojny Światowej, która przerwała potężną falę globalizacji. Poniżej przykłady łyżeczek pamiątkowych z motywem Nowego Jorku.


Obecnie popularność łyżeczek pamiątkowych (podobnie jak pocztówek) spada na rzecz magnesów na lodówkę i bardziej wyszukanych pamiątek. Największymi entuzjastami łyżeczek pozostali anglosasi oraz germanie, szczególnie Holendrzy.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz